De gewone wulk vs. de rode wulk

De gewone wulk (Buccinum undatum) werd in vervlogen tijden ook wel kinkhoorn genoemd. We kennen allemaal de uitdrukking 'kink in de kabel' en 'kink' betekent 'draai' of 'kronkel'. Het is daarom direct duidelijk dat de wulk een gekronkelde schelp heeft. Deze soort wordt in grote delen van de Europese Atlantische kusten gezien als een lekkernij, al wordt hij in ons land vooral gezien als een soort laatste redmiddel in tijden van schaarste.

[Gewone wulk of kinkhoren]

De schelp (of het huis) van de gewone wulk is kegelvormig met zes tot acht kronkels met een diepe spiraalvoegen ertussen. Uiteindelijk kan deze schelp zo'n tien centimeter hoog worden, waarbij een breedte hoort van ongeveer zeven centimeter. De kleur van de schelp is geelwit (beige) tot bruin, soms met wat roodachtig bruine vlekken of spiraalbanden.

De reguliere naam van de rode wulk (Neptunea antiqua) is noordhoren en die naam zegt iets over zijn leefgebied. Deze soort leeft in de koude wateren van de noordoostelijke Atlantische Oceaan. De noordhoren ofwel de rode wulk kan een stukje groter worden dan zijn bijna-naamgenoot, de kinkhoorn ofwel de gewone wulk. De schelp heeft zeven tot acht kronkels met diepe spiraalgroeven ertussen. Als hij lang genoeg leeft kan de schelp een maximale hoogte bereiken van 20 centimeter. De kleur van de schelp is geelwit (beige) tot bruin.

[Rode wulk of noordhoren]

Zo op het eerste gezicht lijkt het dus lastig om beide soorten uit elkaar te houden. Dat kan problemen opleveren, want de rode wulk blijkt behoorlijk giftig te zijn als gevolg van de aanwezigheid van tetramethylammonium chloride, een zout, in het weefsel van de zeeslak. Die wateroplosbare stof is zeer giftig voor in het water levende organismen. Omdat die toxine vooral in de speekselklier van de slak zit zal het de prooi snel doden.

Maar ook voor de mens kan het consumeren van de rode wulk vervelende gevolgen hebben. Het eten van slechts een paar rode wulken zal onherroepelijk leiden tot visuele stoornissen (dubbelzien en problemen met focussen), tintelingen in de vingers, hoofdpijn, duizeligheid, buikpijn, misselijkheid, overgeven, diarree en ataxie (ongecoördineerd en onsamenhangend verloop van bewegingen)[1]. Deze symptomen ontwikkelen zich binnen een half uur na inname. De symptomen gewoonlijk mild en je bent binnen 24 uur weer helemaal de oude, behalve als je al problemen met je nieren hebt. Dan kan een fatale afloop hebben.

De vraag is of de rode wulk ook in onze kustwateren voorkomt en het antwoord daarop is vooralsnog negatief. Er worden echter met enige regelmaat wel lege horens op het strand van de Waddeneilanden aangetroffen. Dat lijkt positief, maar omdat het klimaat steeds meer in de war raakt, vrees ik dat we op onze hoede moeten blijven.

[1] Shiomi: Tetramine in the Salivary Glands of Marine Carnivorous Snails: Analysis, Distribution, and Toxicological Aspects in Journal of Marine Science and Engineering – 2022